Samenvatten in een gesprek
Communicatie kan op drie momenten verkeerd gaan: bij het brengen van de boodschap (encoderen), bij het horen en bij het ontcijferen van de boodschap (decoderen). Samenvatten in een gesprek is handig om de betekenis van een boodschap op te helderen, of door een vraag te stellen. Hierbij moet gelet worden op de intonatie van de stem. Bij een samenvatting gaat de stem omlaag, bij een vraag gaat de stem aan het eind van de zin omhoog. Samenvattingen kunnen beginnen met: ‘Dus je wilt eigenlijk….’, of ‘Dus ik begrijp dat je….’. Pas wel op met conclusies trekken, als je twijfelt kun je beter eerst nog vragen stellen. ‘Wat nog meer’ kan gebruikt worden om de ander uit te nodigen nog meer informatie te verschaffen.
Reflectief luisteren
Als je reageert met een samenvatting dan ga je als het ware na wat de betekenis kan zijn van de boodschap. Het moedigt de ander ook aan om de eigen boodschap te onderzoeken en meer informatie te verschaffen. Daarnaast toon je begrip en laat je merken dat je aandachtig hebt geluisterd. Dit heet reflectief luisteren en kan helpen om meer diepgang in een gesprek te krijgen en te controleren of jullie nog op 1 lijn zitten. Het is ook een controle of je de ander goed hebt begrepen. Je kan de samenvatting ook eindigen met een vraag, zoals ‘Heb ik dit goed begrepen?’.
Samenvatten kun je leren
Samenvatten is iets wat je kunt leren door te oefenen en wat ook goed helpt als het gesprek een andere richting op gaat of dreigt te gaan, of als 1 van beide begint af te dwalen. Het is een handig hulpmiddel om weer terug te keren naar het onderwerp, ook als je gesprekspartner langdradig is bijvoorbeeld. En als je nog niet zo bedreven bent in samenvatten: je voelt je vast de eerste paar keren een papegaai. Oefening baart kunst en blijf vooral dicht bij jezelf. Gebruik je eigen woorden.
